Bahadır volostında eser hayat

1917. — № 79. — Oktâbr 11.

Qırımın her tarafı nur-ı medeniyet ile ziyadar oldığı zaman, bu Yeşil ada silsele-i cibaleniñ bir şubesi dimek olan Bahadır volostında — qutubların şemsden iqtitaf idebildigi ziyaqadr ziya-yı hürryetden kendi hissesini iqtibas idebildi.

1-nci — bu ana qadar kerek iqtisad, kerek maarif, kerekse ictimaiyatca ne kibi bir teşebbüslerde bulundı?

Evet, ilân-i hürriyeti müteaqib volost namına bir cemiyet-i İslâmiye tesisine muvaffaq oldı. Ve kendi bayrağı altına yigirmi dört qaryeyi toplayabildi. Faqat, hangi esbaba mebna, bilmem doğmadan ölen bir çocuq kibi bu cemiyet de tarumar idildi. Hatta bunıñ için toplanan biñlerce rubleden ibaret paralar nerelere sarf idildigi de işidilmedi.

Yalıñız ben kendi köyümden bu cemiyet için topladığım üç yuz doqsan beş ruble elli kapik parayı para virenlerin muvafaqatı ile köy mektebi menfaatına terk itdim. İşte ictimaiyat aleminde dimek bir besmele çekmege muvaffaq oldı. Faqat soñına qadar kötüremedi.

2-nci — bu ana qadar milletin kendi parasıyle mezarlıq taşıyle yapılan "Volostnoy Pravleniye”yi içinde tatar düşmanı olan bir qaç hain vatandaşları quvub çıqardı. Kendi evinin içerüsine kirüb, millet kendi yerleşdi. Binayı rüşdiye mektebi yapmağa qarar virdi. Bunıñ ile kendi malına sahib oldığını añlayan millet bu hususda kendilerine teşviqatda bulunanların sözlerine qulaq asdı. Maarif-i milliyelerini yaşatmaq hususında ilk adımnı atdı. Bu şayan tebrik bir muvaffaqiyetdir.

3-nci – iqtisad aleminde ne rol oynayabildi? Bahadır volostında bügün de biñe qırıb tütün bostancılığı yapan mevcuddır. Senede iki yuz biñ puda qırıb tütün ihracatı var. Bu zavallı bostancıları ezmek hususında tütün toplayan yehudi bazergânlarınıñ kendilerine qarşı yapamadığı hilekârlıqlar qalmadı. Tütünlerini istedikleri fiyatda almaq hususında burjuvaziya aleminde sindiqatlar yapmaq, bir sene evel tütüncilere para dağıdub, tütünlerini kendi adlarına çevirtmek hususında yardım namı altında tatara büyük fırıldaqlar çevirdiler.

Çoq zamandan beri bostancılar kendi külini kendisi qarışdırmaq içün lâzım kelen vastalara müracaat lâzım keldigi gazetalarda yazıldıyse de, nihayet, keçen Qurban bayramından iki kün muqaddem tütüncileri ezmek isteyen Qorsanlara qarşı Yaltadaki tütünciler İttifaqı Cemiyeti tarafından kelen üç efendi ile birlikde cemiyetin bir şubesi olmaq Bahadır volostında da tesis idilüb merkez ile daima münasebetde bulunmaq, bostancılar ihtiyacları nisbetinde para alub virmek için beş adamdan ibaret bir de heyet-i idare saylandı. Lâkin yine neden bilmem, tütüncilerde yine bir suvuqlıq his idiliyurdı. 1000 bostancıdan ancaq yuzı bu ittifaqa dahil olabildiler.

Çünki evelcede gazetalarda yazıldığı kibi, volost içinde bazergânların fırıldaqları ile çevirilen bir qaç şahs kendi faidelerini unutaraq, bu ittifaqa dahil olmaqdan halqı suvutıyur. Onlar yine tırnaqları ile topraqları qarışdıraraq, gice-kündüz dimeyub 8-10 putlıq tarpileri arqalarına taşıyan tatarın elindeki altun kibi sermayelerini bugün hükmi hiçden başqa bir şey olmayan bir deste kâğıda alub virmek isteyur, o zavallınıñ avlana-avlana asırda bir defa ögine rast keldigi avını başqalarına, yani yehudilere közletmek isteyurlardı.

Bu cemiyetde Bahadır volostı tütütncileriniñ tütünlerine qoyulan qatiy fiyat hadd-i ekber 325, hadd-i evsat 320, hadd-i asğari üç yuz on beşdir. Yalı boyunda ise 400, 395, 390-dır. Cemiyet tesis olunacaqdır. Tütünlerin beher pudına 100 rubleden ziyade virmeyen bazergânların bugün 190-200 rubleye aldıqları 250 rubleye qadar da alabilecekleri kendileriniñ qoydığı qudalarınıñ ağızından işidiliyur. Teessüf idilecek bir şey varsa, qanun-ı iqtisadın hiç bir dürlü tanımadığı — "ilk bazarı qaçırmaq mümkün degildir” sözine kendine bir destur-ı ittihad iderek, bu iman, bu itiqad ile kendi mallarını bugün yoq fiyata satan bostancıların hallarıdır. Arqadaşlar, tütünciler, artıq bu itiqaddan vazgeçmeli, tütünleri elde tutmalı, ittifaqle tütünciler cemiyetine sarılmalı. Hiç olmazsa, büyük zahmetler ile elde itdigimiz mallarımızın bir qısmından kendimiz istifade idildik, bu yüzden yapdığımız borclarımızdan qurtulayıq.

Qırım Mahkeme-i şeriyesi tarafından

1917. — № 60. – Sentâbr 8.

Sentâbr 6, sene 1917 tarihında Qırım Mahkeme-i şeriyesinde olan İcra Komiteti ictima-ı umumiyesinde virilen qararlar:

1. Her Müsliman Komiteti bayramın 1-nci, 2-nci künleri bayramlıq körüşmede milliy fond için para toplayacaqdır.

2. Her Volostnoy Müsliman Komiteleri de bayramın ikinci küni yine mitingler yaparaq, milliy fonda iane virmek için ehaliyi teşviq idecekdir.

3. Müsliman Komitelerine iane toplamaq için beşer aded olaraq maqbuza er hal idilecekdir.

4. Müsliman İcra Komiteti azaları bayramın ikinci küni şeherlerde mitingler yaparaq, orda ahval-ı hazıradan ve Milliy Fondın halından bahs iderek, Fond için para toplayacaqlardır.

5. Kefe qazılığına Abdülhakim efendi ekseriyetara ile intihab idilmişdir.

6. Tavriçeskiyde bulunan zemstvo idarelerine ve sair müessesat-ı ictimaiyeye Milliy Fond için iane virmeleri hususında müracaat idelecekdir.

7. Qurultay meclisine Qırım müslimanlarından 1-nci, 2-nci dereceli olaraq iki kandidat (namzed) köstirelecekdir.

8. Qurulray meclisine namzed köstermek için Qırımdaki bütün milliy teşkilâtlardan 1 oktâbrde olacaq Syezde ikişer vekil davet idilecekdir.

Serkâtib