Бу
да бир
нев инсаф
1917.
– №
18. –
Июль 21.
Мухаребе мейданларына
къадар, эркегийле бирликде
гиден арслан юрекли, татар къадынынынъ
бугуньки мискин къызлары, ничюн кунешин
зиясындан урькеджек къадар утанчакъ,
саф хава
ютмакъ хакъкъындан махрум идильдиги
заман, сесини чыкъарамаяджакъ
къадар къырыкъ, аягъына зынджырлар,
бугъавлар урулуркен,
аягъыны тепредемееджек
къадар къуветсиз, чаресиз олды.
Яшамакъ истедиги
кунинден бери хэр
кес, хэр
инсан киби, сыджакъ къучакълара атылмакъ,
мерхаметли эллерле сарылмакъ, хассас
юрегинден къопан далгъаларын гуль
чехреси узерине
акс итмесинден
хасыл
олан хараретлер,
солукъ дудакъларле тескин идильмек
арзусыйле
бесленен, хэр
саат, хэр
дакъикъа бу умидлерле яшаян татар къызы
ничюн солмыш бир демет чичегин назик
пармакъларле лятиф кокюслерден къопарылуб
атылмасы киби, хич
танымадыгъы хатта варындан биле хабери
олмадыгъы топракъдан
сувукъ, чиркефден
игренч, акъребден
зехэрли
ябанийлере
эбедий бир къул,
омюрлик бир эсир киби сатылыюр.
Ничюн бу къадар
татлы хаялларле ачылмакъ истеен
бу гъонджелер даха
ачылмадан, буз
дерьяларынынъ
ардындан
къопан шиддетли рузгярлардан да даха
шиддетли рузгярларын мерхаметсиз
эсишлери иле бузлаюб
коклерден дёкюлен
хэсабсыз къар чичеклери киби, саврылыюр
да дуньянынъ
энъ сыджакъ
бир кошесинде бельки джехэннемин энъ
сыджакъ бир дересинде биле дюшюнюльдиги
заман, инсанлары тонъдыраджакъ
земхэри бир гъаесининъ
сувукъ дерьяларына атылыюр.
Ничюн табиатле
берабер догъан, табиатле берабер яшаян
ве онынъле
берабер ольмее
анд
вирен,
табиат баласы, татар къызы зехэрли
йыланларын, кемириджи чаянларын хаинане
бакъышларындан къоркъуб
юзини
орьтмее,
мезар ташы шеклине кирмее
борчлы тутулыюр.
Ничюн бойле орьтюли
олмадыгъы заман, намусындан эмин оламаюр,
яки намуссыз адыны алыюр. Аджеб, татар
къызынынъ
башы узерине асырлардан бери таш, къая
кесильмиш музлим булутлары иридебилиджек
къадар къуветли бир хакъикъат кунеши
догъмаяджакъмы?
Аджеб, бу къара
булутларын къаранлыкъ кольгесинде
асырларджа кунешин ялдызлы зиясыны,
джан вириджи
сыджагъыны хис идемеден
тoнъдырылмыш,
дуйгъусы ольдирильмиш
о, масум джанлы дженазелери далдыгъы
эбедий уйкъусындан уяндыраджакъ
къатий
бир ферьяд, аджджы бир сайха къопмаяджакъмы?
Аджеб о парлакъ
кунешин ялдызлы кози къырыкъ гонъюллере
джан вирен
шефкъатлы бакъышлар киби кяинаты
ысыдыркен,
бахар къушларынынъ
энъ джансыз дуйгъулары джанландыран
якъыджы
тюркилери, хэр
ерде
чынъларкен,
табиат баласы, йине омюр мейданларына
ачылан къапулары хэр
тарафдан
бекленмиш бузлы,
тынч, сиях
эви ичинде къапалы, корьмекден,
эшитмекден
махрум къаладжакъмы?
Аджеб, сенинъ
о эски мезара бенъзеен
рух ольдириджи эвинънинъ
сачакълары дибинде айларджа, йылларджа
бельки де омюрлик анасыны беклеен
оксюзлер киби дизилюб
башларыны ашагъы салывирен
солукъ сармашыкълар, кяинаты
кумюшлее-кумюшлее солуб
гиден папатьялар, санъа
иснад
идилен
ифтиралардан утануб
къызаран гуллер, келеджекде
де ми сени коремееджеклер?
Аджеб, сени бу
къаранлыкъ чукъура зорле, зорбалыкъле
коменлер бу мезар бекчилигинден
вазгечмееджеклерми? Бир бахадыр чыкъуб
да сенинъ
мезарынъа
киремезсе, санъа
якъын бир ерде
кендисине бир мезарлыкъ ер
де
аламаяджакъмы?
Аджеб, бойле бир бахадыр чыкъуб
да сенинъле
мезар къомшусы олурса, онынъ
севги ве мерхамет долу
козьлеринден сачылан сыджакъ бакъышлар,
сенинъ
нуры
сёнмиш, тонукъ, харекетсиз козьлеринъ
иле къаршулашдыкъда
сен де бираз джанланмазмы идинъ?
Онынъ
мерхаметли бакъышындан догъаджакъ
хараретлер,
сени саруб
алан буз табакъаларыны иридемезми
иди?
Буз бузлары делюб
кечен харарет,
хич
олмазса о сенинъ
донукъ,
титрек
эллеринъе
сувукъдан
мос-мор олмыш
пармакъларынънынъ
уджларына бираз джан вирмез
иди?
О, не къадар буюк
хакъсызлыкъ
иди ки,
сенинъ
кенди хаятынъа
кендинъ
малик oлдыгъынъ
инкяр идилиюрды.
Я
бугунь санъа
япылмакъ истенилен хакъсызлыкъ, ондан
кучюкми, зан идиюрсынъ?
Дюн сени тип-тири мезара комюб
чичеклер киби сарардуб,
япракълар киби сoлдыранлар,
китдикче
ювая
якълашан
йыланнынъ
ютаджагъыны корен къуш яврулары
киби ферьяд, фигъанларынъ
къаршусында
насыл титремедилер исе бугунь де йине,
шимдие къадар сакълая кельдигинъ
саф виджданынъ
узерине дурлю
чиркефлер ягъдыруб
хатта сенинъ
кендинъи
де о саф виджданынъдан
нефретлендирюб
оны да элинден алмакъ ве эбедий оларакъ
алмакъ истеенлер, бу джинаетлер
къаршусында
аджындыгъындан козьяшлары
дёкен
мавы
коклерден, бу джинаетлер
къаршусында
утандыгъындан булутлара орьтюнен
парлакъ кунешден
ибрет алмаюрлар.
Сени богъмакъ, ольдирмек истеюрлар
хэм
де видждансыз, намуссыз,
дие ифтира-бюхтанларла
ольдирмек истеюрлар.
Бакъ! Не къадар
джесарет ки: сени севенлери, санъа
хурьмет иденлери
ольдирене бинъ
рубле, сени ольдирене ики
бинъ
рубле вад идилиюр,
даха эйи олмазмы иди
ки, бу паралар бутюн инсаниете хыдмет
ёлларына сарф идильсе
де, сен олмесенъ, ольдирильмесенъ,
яшасанъ.
Кендинъле
берабер даха дюн олюм ятагъындан
къалкъан татары да яшатсанъ.
Хайыр, бен артыкъ сагълам иманле
инаныюрым, сен олмезсинъ,
яшарсынъ,
яшатырсынъ.
Сенинъ
хавасыз,
кунешсиз дёрт дивар арасында хэр
шее хасрет, дуньяя хасрет, ярыгъа
хасрет, чичеклер киби солдыгъынъ,
къафесдеки бульбуллер киби ольдигинъ,
омюр бойи
чекише-чекише ольдигинъ
етишир!
Башынъ
агъырса –
«къырна», белинъ
агъырса –
«чырма», козинъ,
дишинъ
агъырса –
«незле», –
дие джахиль уфюрюкчилере къурбан
олдыгъынъ
етишир!
Къарнынъ
агъырса –
«бюклесин»,
сувукълансанъ
–
«яман
ель»,
миденъ бозулса –
«юрек сыкълети» даха бир шей буламазларса,
чарпынмыш, –
дие джинджилере,
бакътаджылара къурбан олдыгъынъ,
ташлардан, топракълардан ярдым
истее-истее ольдигинъ
етишир!
Джахиллик юзюнден
сен олиюрсынъ
даха сенинъ
къучагъынъда
буюен
чоджукълар олююр.
Джахиль, кёр эбелере сен къурбан олыюрсынъ
эльхасыл, хэр
дюрли
эджельсиз олюмлер сенинъ
башынъа
бунлар иришмемиш де сени сокъакъларда
ольдирмек, ольдиртмек истеюрлар
–
къабахатынъ
къадын олдыгъынъ!
Бу да бир нев инсаф!..
|
